De hersenen zijn niet ontstaan voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Ze zijn bedoeld om snel een gevaarlijke situatie te kunnen inschatten en je gedrag erop af te stemmen. Te veel en diepgaand nadenken remt de vecht en vlucht respons en verkleint je overlevingskans. Zekerheid en zelfvertrouwen zijn in een noodsituatie belangrijker dan zuivere verklaringen. Dit heeft geleid tot het backfire effect: Wanneer je merkt dat de zekerheid die je dacht te hebben wordt bedreigd door onzekerheid zoek je bevestiging van wat zeker leek. Deze overlevingsstrategie passen we niet alleen toe in noodsituaties maar ook wanneer onze visie of ons geloof worden aangevallen. In dat geval kiezen we eerder voor ‘alternatieve feiten’ die ons gelijk lijken te bevestigen dan dat we onze opvattingen aan een kritische beschouwing onderwerpen.

Zie ook:
cognitieve dissonantie
rationeel of emotioneel