Categorie: filosofie

De eerste vraag die iedere filosoof zichzelf zou moeten stellen is: Wat is het verschil tussen filosofie en wijsbegeerte? Wanneer je dit verschil kent dringt ook de betekenis van de volgende uitspraak tot je door ‘Spiritualiteit begint waar de filosoof in ons stopt.’ Lees eerst de column filosofie of wijsbegeerte.

Zie ook de categorieën de kunst van het denken, waarheid, wijsheid en schrijven *.

de harmonie van de ziel

Het begrip ‘harmonie van de ziel’ verwijst naar de spirituele ervaring waarbij alles evenwichtig, betekenisvol en liefdevol, met elkaar is verbonden. Er zijn in de loop van de tijd veel pogingen gedaan om aan te geven waaraan je de harmonie van de ziel herkent en hoe je haar kunt ervaren. Pythagoras zag haar weerspiegeld in numerieke verbanden en muzikale intervallen. Confucius herkende en vertaalde haar in sociale leefregels. Plato ervoer haar door als een wagenmenner met het denken de wil en het verlangen te mennen. Zelf ervaar ik de harmonie van de ziel door de tegenstellingen in het leven niet-reactief te beschouwen. Tegenstellingen als orde en wanorde, goed en kwaad, mooi en lelijk, leven en dood.

Zie ook:
streven naar volmaaktheid
statisch en dynamisch
confucianisme

Dit was de derde van acht geselecteerde columns in de categorie ‘de ziel’.

Dit was de achtste van elf geselecteerde columns over worden en zijn.

Dit was de laatste in een selectie van elf columns over mijn queeste.

Dit was de vijfde van twintig geselecteerde columns over tegenstellingen.

gewoon

Ik vind de levens die we leiden zo gewoon. Het zijn net computerprogramma’s die op basis van logaritmes een besloten werkelijkheid creëren. Het maakt niet uit of het gedrag in deze in zichzelf gekeerde wereld maatschappelijk geaccepteerd is of niet. Zo gewoon als het leven is van de brave burger, zo gewoon is het leven van de crimineel. Terwijl ik dit opschrijf bedenk ik dat het beeld dat ik schets aansluit bij de in het woord ‘gewoon’ opgesloten filosofie die door onze voorouders aan ons is doorgegeven. ‘Gewoon’ is verwant aan de woorden ‘wennen’ en ‘wonen’. We leiden allemaal een leven waaraan we gewend zijn. Een leven binnen de vertrouwde woning van onze geest.

levensdoel

Doel van leven is overleven en voortplanten. Naast deze fysieke doelen hebben we als mens ook geestelijke doelen met activiteiten als kunst en filosofie. Sommigen kiezen voor een geestelijk doel omdat ze er aanzien mee hopen te verwerven. Anderen kiezen voor het creatieve plezier dat ze eraan beleven. Deze laatste groep probeert door middel van creativiteit de fysieke grens van het leven op te rekken naar dimensies buiten ruimte en tijd. Alhoewel zij het bestaan van deze dimensies niet kunnen bewijzen, kunnen ze je deze soms wel laten ervaren. Wanneer dit gebeurt besef je dat leven meer is dan overleven en voortplanten.

Zie ook: transdimensionale werkelijkheid

godsbeeld

Voor onze voorouders waren de beelden en gedachten die spontaan in de hersenen opwellen een teken van goden en demonen. Later concludeerden filosofen op basis van zelfreflectie dat we zelf deze gedachten en beelden creëren. Met onze huidige kennis van de hersenen kunnen we deze conclusie verder aanscherpen. De hersenen zoeken voortdurend naar verbanden in de informatie die via de zintuigen wordt ontvangen en zetten deze om in gedachten en beelden. Ook de beelden van goden en demonen zijn een product van de hersenen. Door ze los te laten ontdek je het ware goddelijke dat het bevattingsvermogen van de hersenen overstijgt.

Zie ook: god of goddelijk

Hoe waar is de waarheid?

De betekenis van waarheid is ‘de vaststaande, zuivere, slechts op één manier te interpreteren werkelijkheid’. Maar staat de waarheid wel vast en wat is de zuivere waarheid? Is de waarheid niet slechts een illusie die we creëren om niet geconfronteerd te hoeven worden met onzekerheid en is het niet zo dat we iets voor waar aannemen omdat nepnieuws, complottheorieën en emotionele opwinding minder moeite kosten dan nadenken over wat waar is? Wat maakt het nadenken over wat wel of niet waar is de moeite waard? Zul je door het vinden van de waarheid meer controle krijgen op het leven of zul je ontdekken dat de waarheid meerdere gezichten heeft en is dat de enige waarheid, de zuiverende waarheid?

Zie ook:
waarheid
vooronderstelling
rationeel of emotioneel
van gemakzucht naar angst
mindfucker
godsbeeld

Dit was de achttiende column in een selectie van twintig over het denken.

eudaimonía

Doorvragend op de opvattingen van zijn gesprekspartners legde Socrates de essentie van hun moraal en opvattingen bloot. Voor hemzelf leidde deze reflectie tot de uitspraak ‘Het enige wat ik weet, is dat ik niets weet.’ Zijn leerling Plato ging minder ver. Volgens hem leven we in een ruimtelijk gebonden wereld die de schaduw is van de echte wereld, een wereld van ongebonden abstracte ideeën. Volgens Aristoteles was de natuur de enige werkelijkheid en waren abstracties het product van de manier waarop we de natuur waarnemen en met ons denken categoriseren. Moderne wis- en natuurkundigen gaan verder op de door deze filosofen ingeslagen weg. Zij onderzoeken empirisch en logisch redenerend de natuur en proberen de abstracties te benoemen van waaruit de natuur zich heeft gevormd. Waar zij zich voor lijken af te sluiten is wat Aristoteles eudaimonía een ‘goede ziel’ ofwel geluk noemt. Volgens hem kan het geluk worden gevonden tussen uitersten. Wanneer ik dit leg naast wat ik noem ‘doorvragen tot op de grens van denken en voelen’ dan voel ik wanneer ik op de grens sta, het geluk dat Aristoteles eudaimonía noemde en begrijp ik waarom Socrates zei ‘Het enige wat ik weet is dat ik niets weet’.

Zie ook:
betekenis concept
dansen op een ijsschots
schaduwwereld
visionairs
the ballad of Lucy Jordan

Dit was de vierde van acht geselecteerde columns in de categorie ‘de ziel’.

Dit was de laatste van een selectie van twaalf columns over doorvragen tot..

filosofische middenweg

Je kunt de essentie van wat is ontdekken door de filosofische middenweg te volgen. Vermijd, wanneer je hiertoe besluit, de holistische weg waar alles in vrede en liefde met elkaar lijkt verbonden. Vermijd ook de systematische weg waar alles een rationele wedijverende orde lijkt te hebben. Bewandel in plaats daarvan de middenweg. Stel vragen over wat je ervaart bij de dingen die op je pad komen. Vraag door totdat je over de grens van je gedachten en gevoelens reikend de essentie ziet van wat is.

Zie ook: existentie en essentie

Dit was de negentiende van twintig geselecteerde columns over tegenstellingen.

1 2 3 4 » »

zoeken vinden loslaten

columns en e-books over spiritualiteit, communicatie en persoonlijke ontwikkeling