Categorie: vicieuze gedachtecirkels

Het denken zit vaak muurvast in zichzelf herhalende en bevestigende gedachtecirkels. Lees eerst de column vicieuze gedachtecirkel

Zie ook de categorieën de kunst van het denken, complotdenkers, vastzitten en bevestiging.

circulaire informatieversterker

Je hersenen leggen positieve en negatieve ervaringen vast in je geheugen zodat je ze later kunt gebruiken. Ik besefte dit vandaag toen ik nadacht over iets wat ik moest repareren. De gedachte aan wat er moest gebeuren wekte negatieve gevoelens in me op. Ik liet dit tot me doordringen en besefte dat ik een dergelijke klus al eens eerder had gehad en dat deze toen mis was gegaan. Ik richtte me op de gevoelens die ik destijds had, zag ze onder ogen en begon onbelast aan de nieuwe klus. Had ik de gevoelens niet herkend en erkend dan waren ze blijven opspelen. Dit gebeurt vaker, dat negatieve gevoelens en de ermee gepaard gaande gedachten zich blijven herhalen totdat je ze herkent en erkent. Het verklaart waarom complotdenkers als Poetin vasthouden aan gedachten die feitelijk onwaar zijn. De enige manier voor hem om ze los te laten is door zijn angst en eigenwaan onder ogen te zien. De kans dat hij dat zal doen is klein. Hij heeft zichzelf namelijk opgesloten in een eindeloze informatieloop, een circulaire informatieversterker die wordt gevoed door zijn eigen propagandamachine.

Zie ook:
spiritualiteit en de hersenen
repeterende ellende
circulaire deeltjesversneller

jezelf naar de mond praten

Je kunt iemands vertrouwen winnen door verbaal en non-verbaal te laten merken dat je op hem lijkt. Deze communicatietechniek is niet altijd positief. Soms zeggen we wat anderen willen horen, ‘praten hen naar de mond’. Wanneer meerdere mensen in een groep dit doen dan kan het gaan ‘rondzingen’ in de groep waardoor kritiek wordt overstemd. Je kunt niet alleen anderen naar de mond praten, je kunt ook jezelf naar de mond praten. Bijvoorbeeld: Jezelf overtuigen van je eigen gelijk door argumenten te zoeken bij een standpunt of door anderen te manipuleren zodat ze je standpunt bevestigen. Ook dit leidt tot rondzingen, niet in een groep maar in je hoofd waar alles draait om je narcistisch ego. Het ego dat verdwaalt in eigenwaan en complottheorieën.

Zie ook:
wanhoopsspiraal
moraliserend
eindeloze beweging
één zijn

het eigen gelijk

Er zijn mensen die voortdurend op zoek zijn naar bevestiging van het eigen gelijk. Sommigen van hen zoeken op internet naar gelijkgestemden of proberen daar als trol tegenstanders monddood te maken. Anderen vallen in het openbaar tegenstanders aan om van medestanders de bevestiging te krijgen van het eigen gelijk. Wanneer tegenstanders zich met feiten verweren is hun reactie dat ze liegen. Zij zijn tenminste eerlijk, draaien er niet omheen! Het zoeken naar bevestiging van het eigen gelijk gebeurt niet alleen anoniem op internet en luidkeels in het openbaar. Het zit ook verborgen in terloopse opmerkingen en vragen als ‘Ik heb dat altijd al gezegd.’ en ‘Dat vind jij toch ook?’

Zie ook:
anonieme vuilspuiters
instant behoeftebevrediging
lafbekken
eerlijk
verhalen die verbinden en verdelen
persoonlijkheidsverschil

selffulfilling prophecy

Zijn mijn gedachten het resultaat van een logaritme dat gelijkluidende antwoorden formuleert op de vragen die ik mezelf stel? Lijd ik misschien aan selffulfilling prophecy? Zit ik gevangen in de cyclus van een profeet wiens voorspelling gebeurtenissen in gang zet die zijn voorspelling bevestigen? Terwijl ik mijn aandacht op deze vraag richt komt er een beeld in me op. Het is alsof ik een hardloper ben die over de aardbol rent en plotseling beseft dat hij alsmaar rondjes loopt. Dat hij gevangen zit in een vicieuze cirkel waar het doel dat voor hem ligt achter hem blijkt te liggen. Dit beeld brengt me tot stilstand. Ik kijk naar de grond waarop ik sta en zie de bestemming achter rennen en stilstaan, vragen en antwoorden. Ik glimlach en vervolg rustig lopend mijn weg.

Zie ook:
bestemming
reis zonder doel
virtuele wezens in een virtuele wereld
statisch en dynamisch
recycling
cirkel

eigenwijs

Ik kan me mateloos ergeren aan eigenwijze personen. Niet wanneer ze vol overtuiging hun persoonlijke wijsheid, de door hen ervaren inzichten en gevoelens, met me willen delen maar wanneer ze stijfkoppig vasthouden aan een ondoordacht standpunt. Ik wil dat gesprekspartners voordat ze een standpunt innemen er eerst goed en diep over hebben nagedacht. In plaats daarvan baseren veel eigenwijze personen zich op vage gevoelens. Niet op door hen herkende en erkende gevoelens maar op onderbuik gevoelens waar ze zich niet in hebben verdiept maar die ze desondanks voor waar aannemen en als wijsheid aan mij proberen te verkopen.

Zie ook:
principieel
ze moeten me maar nemen zoals ik ben
onderbuikgevoel
buiksprekers
mijn gevoel zegt me ..
authentieke wijsheid

Dit was de dertiende van twintig geselecteerde columns over het denken.

  1. filosofie of wijsbegeerte
  2. visionairs
  3. de kunst van het denken
  4. de yoga van het denken
  5. minimalistisch denken
  6. parallel denken
  7. gyroscopie
  8. inclusief denken
  9. insluiten
  10. het omnidirectionele brein
  11. Leve het denken!
  12. exclusief denken
  13. eigenwijs
  14. vicieuze gedachtecirkel
  15. de antidogmatische partij
  16. religieuze samenzang
  17. denken en voelen
  18. Hoe waar is de waarheid?
  19. de waarheid in pacht hebben
  20. wijsheid komt met de jaren

“ik mag toch zeker zelf wel weten ..”

Hoe vaak heb ik in het vaccinatiedebat niet horen zeggen ‘Ik mag toch zeker zelf wel weten wat ik doe?!’ De meesten die dit zeggen hebben niet onderzocht waar hun weten op is gebaseerd. Ze hebben niet vragenderwijs de gedachten en gevoelens onderzocht die hen ertoe brachten om zich wel of niet te laten vaccineren. Ze namen een standpunt in waar ze zich goed bij voelden en zochten er argumenten bij. Wanneer ze zelfkritisch waren geweest zouden ze het echte weten hebben ontdekt. Het weten dat is geworteld in zorgzaamheid voor jezelf en voor de ander.

Zie ook:
Wat je ook zegt, er zullen altijd mensen die ..
vaccinatie
vicieuze gedachtecirkel
standpunten
een goede grap
gezwam
ze weten niet ..
het recht op ..

de kans dat je radicaliseert

Iemand die radicaliseert gaat tot het uiterste in zijn streven naar verandering. Door het extreme gedrag van geradicaliseerde personen denken de meeste mensen dat het hen niet zal overkomen. Persoonlijke en maatschappelijke onzekerheid vergroten echter de kans dat je radicaliseert. Dit kan op allerlei momenten gebeuren, zoals in je pubertijd en ten tijde van armoede, ziekte, werkloosheid en maatschappelijke onrust. Op die momenten verlies je jezelf soms ook in vicieuze gedachtecirkels en complottheorieën. Dit maakt de kans dat je radicaliseert nog groter.

Zie ook:
radicalisering
politiek radicalisme
vicieuze gedachtecirkel
radicaalislamitische jongeren
rechts-extremisten

1 2 3