Categorie: geschiedenis

‘De geschiedenis herhaalt zich.’ Gebeurtenissen herhalen zich totdat je er lering uit hebt getrokken. Totdat je ze kunt accepteren, voorkomen of ten goede kunt gebruiken. Lees eerst de column de geschiedenis herhaalt zich.

Zie ook de categorie herhalen.

Chinese lankmoedigheid

Om inzicht te krijgen in de Chinese lankmoedigheid, het vermogen van de bevolking om onderdrukking geduldig te verdragen zonder vragen te stellen en zonder kwaad te worden, moet je iets weten van de Chinese geschiedenis. China was van 1989 v.Chr. tot 221 v.Chr. verdeeld in onafhankelijke vorstendommen. Vanaf 221 v.Chr. tot aan de communistische revolutie werden deze vorstendommen door verschillende keizers samengevoegd tot één groot rijk. Een rijk van rangen en standen met aan het hoofd een absoluut heerser en daaronder een brede laag ondergeschikten en lijfeigenen. In 1912 deed de laatste keizer afstand van de troon.

Na een revolutionaire periode vanaf 1912 kwam in 1949 de communistische leider Mao aan de macht. In 1978 werd hij opgevolgd door Deng Xiaoping die de economie hervormde. Dit was nodig na het debacle van het centraal aangestuurde economische plan van Mao ‘de grote sprong voorwaarts’ en de daaropvolgende ‘culturele revolutie’. De ronduit stompzinnige opdrachten, die massaal werden uitgevoerd, veroorzaakten een hongersnood met tussen de 25 en 45 miljoen doden. Vanaf 2018 is Xi Jinping de absolute heerser van China. Hij is bekend om de strijd tegen corruptie, de digitale onderdrukking van de bevolking en zijn streven om van China een economische en militaire wereldmacht te maken.

Naast absolute leiders heeft China drie invloedrijke wijsgeren gekend: Lau-Tse 604-507 v.Chr., Confucius 551-479 v.Chr. en Boeddha 450-370 v.Chr. Lau-Tse gaf met semantische paradoxen, zoals ‘Tau is eeuwig niet-doende en toch is er niets, dat het niet doet.’ inzicht in de spirituele bron van alle tegenstellingen in de wereld, zoals goed en kwaad, mooi en lelijk. Je ontdekt deze bron door onthecht te handelen. Confucius was vooral een moreel adviseur en leraar. Hij benadrukte het belang van respect en solidariteit binnen de familie en binnen de samenleving. Deze deugden waren volgens hem belangrijk voor stabiliteit en continuïteit. Boeddha gaf inzicht in de oorzaak van het menselijk lijden en hoe je hiermee om kunt gaan. Lijden ontstaat door begeerte en gehechtheid aan voorspoed en tegenslag, vreugde en verdriet. Door inzicht in de oorzaak en er onthecht en met mededogen mee om te gaan bevrijd je jezelf van het lijden.

Gelet op de geschiedenis van gedwongen arbeid is de inzet waarmee Chinezen de huidige economische vrijheid omarmen niet vreemd. Ook de angst om zich te verzetten tegen een totalitaire macht is verklaarbaar vanuit de geschiedenis. De lankmoedigheid is te verklaren vanuit de spirituele en sociaal-filosofische erfenis. Spiritueel de opvatting dat het leven lijden is en dat leven en dood, vreugde en verdriet elkaar afwisselen zonder dat je daar als mens wezenlijk iets aan kunt veranderen. Sociaal-filosofisch de opvatting dat je gezichtsverlies van jezelf en van anderen dient te vermijden en dat het collectief belangrijker is dan het individu.

Zolang de Chinese bevolking een economisch toekomstperspectief heeft en de financiële vruchten van haar arbeid plukt zal ze lankmoedig blijven. Pas wanneer de economische groei tot stilstand komt zal de lankmoedigheid verdwijnen. Dit zal een wereldwijde ramp veroorzaken. Het Chinese regime zal, om haar macht te behouden, met geweld en desinformatie de ingehouden woede van de bevolking gebruiken om andere landen economisch en militair te veroveren. Dit gebeurt nu al in Tibet, Xinjiang en Hongkong. Je hoeft maar naar Poetin te kijken om te weten wat dit zal betekenen voor de omringende landen en voor de rest van de wereld.

Zie ook:
het China van Xi Jinping
China en Europa
de nieuwe kolonisatoren
confucianisme
Boeddha
berusting
anonieme overlevers
geplet door de kudde
levenswiel
de confrontatie uit de weg gaan

China en Europa

Zowel China als Europa maakten rond 450 voor Chr. een belangrijke culturele omwenteling mee. In China ontstond het keizerrijk met Confucius als belangrijke filosoof en in Europa de Atheense democratie met de filosoof Socrates. Socrates heeft met zijn kritische vraagstijl de basis gelegd voor de groei van de westerse democratie en van het westers individualisme. De Europese cultuur wordt nog altijd gekleurd door het voorbeeld dat hij voor veel van zijn tijdgenoten was, zoals het belang dat wij hechten aan zelfreflectie en vrije meningsuiting. Confucius heeft met zijn filosofie van harmonie en sociale deugden de basis gelegd voor de orde in het keizerrijk en in het communisme. Ook de hedendaagse Chinese cultuur wordt nog altijd door zijn gedachtegoed gekleurd, zoals de individuele inzet voor het collectieve belang.

Zie ook:
pragmatisch collectivisme
Confucianisme
Chinese lankmoedigheid
culturele erfenis
epigenetica

geestelijke vrijheid

We vormen steeds meer één grote gemeenschap van mensen die met elkaar zijn verbonden via politiek, economie, gezondheid en cultuur. Dit vergroot het risico dat we individueel overvleugeld raken door het collectief. Dat we onze geestelijke vrijheid verliezen. Ondanks dat dit een reëel risico is, denk ik niet dat als het gebeurt het ook blijvend is. De geschiedenis leert dat wanneer welvaart vanzelfsprekend wordt, de behoefte aan geestelijke vrijheid toeneemt, zie de jaren zestig van de vorige eeuw. Voordat het echter zo ver is zullen velen in geestelijke onvrijheid leven. Gelukkig hoeft dit hun spirituele vrijheid niet in de weg te staan. Deze ervaar je door je open te stellen voor het kleine: een maaltijd, muziek, een glimlach enz.

groepsimmuniteit en economie

Bij groepsimmuniteit is een grote groep mensen door een virus besmet en heeft er weerstand tegen opgebouwd. Hierdoor kan het virus zich niet verder verspreiden en verdwijnt. Zolang er geen vaccin is realiseer je groepsimmuniteit door iedereen in lockdown te plaatsen of door het virus zijn gang te laten gaan. In het eerste geval lijdt de economie op korte termijn schade. In het tweede geval sterft een grote groep mensen en groeit de doodsangst bij degenen die dan nog leven. Dit remt de economie op lange termijn doordat consumenten minder durven uit geven. De vraag welke prijs wij in de coronacrisis willen betalen wordt bepaald door onze cultuur. Het leven van een mens weegt daarin zwaarder dan de economische schade door een lockdown. Historisch gezien is dit bijzonder. In de eerste wereldoorlog werden de levens van miljoenen mensen opgeofferd om het virus van het kwaad, de vijand te bestrijden. Toen er na de oorlog een pandemie uitbrak die aan nog eens miljoenen mensen het leven kostte veroorzaakte de angst een wereldwijde economische recessie. Angst als gevolg van het verlies van mensenlevens leidt echter niet altijd tot een recessie. Ook dit blijkt uit de geschiedenis. Na de tweede wereldoorlog schoven de overlevenden hun angst terzijde en richtten zich, met de trots van de overwinnaar en met het schuldgevoel van de verliezer, op de wederopbouw. Onze economie teert nog altijd op hun inzet.

het Amerika van Trump

Je begrijpt pas waarom Amerikanen Trump steunen wanneer je hem in de context van de Amerikaanse geschiedenis plaatst. Rond 1840 kwam de grote trek van arme streng gelovige Europese immigranten op gang. Bij hun aankomst hadden ze niets te verliezen, ze konden alleen maar winnen. Met de bijbel als moreel kompas zetten ze zich in voor hun droom van vrijheid en succes. Voor veel Amerikanen is Trump een exponent van deze inzet. Hij is: competitief, vastberaden, daadkrachtig en zeker van zichzelf. Met zijn inzet heeft hij de Amerikaanse droom waar gemaakt. Op grond daarvan mag hij zichzelf op de borst kloppen en openlijk met zijn bezit pronken. Hij mag zelfs liegen, grof zijn, seksistisch, racistisch en hij mag de wet verkrachten om collaborateurs te beschermen. Dit alles wordt hem vergeven zolang hij er maar voor zorgt dat de overheid zich niet met hen bemoeit, hun financiële belangen beschermt en hun conservatief christelijke principes in beleid omzet.

Zie ook:
the American Bubble
ikke ikke ikke en de rest kan stikke
the ballad of Lucy Jordan
het China van Xi Jinping

fascisme

Alhoewel de nazi’s al in 1923 probeerden de macht te grijpen, lukte dit pas tijdens de economische depressie van de jaren dertig. Sociale wanhoop, ontstaan door werkloosheid en armoede, bleek de perfecte voedingsbodem voor fascisme. Voor een absoluut heerser die beloofde een einde te zullen maken aan de armoede. Dat hij tegenstanders liet opsluiten nam men op de koop toe. Hoe zou hij immers veranderingen kunnen doorvoeren als hij werd tegengewerkt? De geschiedenis lijkt zich te herhalen. Trump kwam aan de macht door werkloosheid en armoede onder de Amerikaanse middenklasse. Zij omarmen zijn autoritaire nationalistische politiek omdat hij concrete oplossingen zegt te hebben voor hun werkloosheid en armoede. Dat hij daarbij minderheden demoniseert neemt men op de koop toe. Ook in China kwam na jarenlange armoede een nationalistisch regime aan de macht met een autoritaire leider die de economie deed opbloeien. Dat dit regime tegenstanders digitaal muilkorft en in kampen opsluit neemt men ook hier op de koop toe.

Zie ook:
storytelling
de nieuwe fascisten
criminelen onder elkaar

zeven magere jaren

We hebben in de afgelopen vijfenzeventig jaar een lange periode van welvaart gekend. De coronacrisis maakt daar nu een eind aan. Praktisch en moreel platgebombardeerd in de tweede wereldoorlog hadden we weinig te verliezen en zetten ons in voor het economisch herstel. De blinde onvoorwaardelijke inzet en de ermee gepaard gaande economische groei bleek wereldwijd voor veel meer landen een recept voor welvaart en leidde tot overbevolking en een verstoorde relatie met de natuur. Wanneer we niet tot bezinning komen dan zouden de ‘zeven magere jaren’ die op de crisis zullen volgen wel eens heel lang kunnen duren.

Zie ook:
waar je mee omgaat, word je mee besmet
Hoe overleven we de coronacrisis?
als vanouds

1 2 3 4