Categorie: het recht *

Hoe recht is het recht?

Begin je ontdekkingsreis in deze categorie met de eerste  van een selectie van vijftien columns over rechtvaardigheid en recht: eerlijk en rechtvaardig.

Zie ook de categorieën  waarden en normen en kerk en staat.

afspraak is afspraak

Zonder communicatie en communicatiemiddelen zouden we onze kennis niet kunnen overdragen aan elkaar en aan volgende generaties. De kennis over onze omgang met elkaar ligt bijvoorbeeld vast in de grondwet en in de daarop aansluitende wetten en regels. Voor een niet onbelangrijk deel ligt ze ook vast in waarden en normen die we uiten in gezegdes als:

afspraak is afspraak – zorg dat je op tijd bent – zorg dat je het goed regelt – let op dat je niet teveel uitgeeft – draai er niet omheen, zeg wat je te zeggen hebt – kun je niet of wil je niet – dat beslis ik zelf wel – eigen schuld, dikke bult – je leeft niet alleen om te werken, je werkt ook om te leven – het leven is geven en nemen – houd rekening met elkaar – laten we het gezellig houden – we zijn allemaal gelijk, jij bent niet meer dan ik – doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg

Gezegdes als deze zijn diep in onze Nederlandse aard doorgedrongen. We zijn ermee opgevoed. Zonder de waarden en normen die ze vertolken zouden we maatschappelijk en zakelijk niet zo succesvol zijn. Dit succes is niet vanzelfsprekend. We kunnen het kwijt raken. Zo zullen veel gezegdes hun waarde verliezen wanneer het Nederlands niet meer de voertaal is. Wanneer het niet meer een levende taal is met een eigen sociaal-filosofische erfenis.

Zie ook:
communicatiewaarden
1. spaarzaamheid
1648 – 1848
normen

Glijden we af naar een autocratie?

Glijden we af naar een autocratie? (Autocratie is de regeringsvorm waarbij alle macht bij één persoon ligt.) Ik heb de neiging om ontkennend te antwoorden. Ik twijfel omdat ik aan landen denk die al op de glijbaan zitten, Amerika, Polen, Turkije, Hongarije, Israël. Hier worden wetten aangepast ten gunste van autocraten. Zo ver is het bij ons nog niet maar is er misschien wel een voedingsbodem voor autocraten? Terwijl ik hierover nadenk besef ik hoeveel mensen er zijn die de minister president verantwoordelijk houden voor alles wat er mis gaat in de politiek. Alsof hij de machtigste persoon in Nederland is, een alleenheerser. Die macht heeft hij niet. Als voorzitter van de ministerraad stelt hij de vergaderagenda vast. Zijn invloed als opsteller en bewaker van de agenda is groot, zijn macht niet. Hij is ‘de eerste onder zijn gelijken’. Zijn stemgewicht is gelijk aan dat van andere ministers. Gelukkig hebben we regels en wetten die moeten voorkomen dat een minister president een alleenheerser wordt. Zodra geprobeerd zou worden de wet te veranderen ten gunste van autocraten, moeten we, als erfgenamen van de door onze voorouders bevochten wetten, strijdbaar en luid onze stem laten horen.

Zie ook: Wilders compromisloze oplossingen

Dit was de zesde van twaalf geselecteerde columns in de categorie democratie.

  1. de ondergang van onze democratie
  2. de val van het westen
  3. democratische waarden en voorwaarden
  4. autocraat democraat
  5. totalitair regime
  6. Glijden we af naar een autocratie?
  7. frauderende politici
  8. geschiedenisles
  9. goedgelovige democraten
  10. hautaine democratie
  11. doorgeslagen in individualisme
  12. streven naar vrijheid

onderzoek alles

Moet je om geweld te mogen veroordelen eerst zelf gewelddadig zijn geweest zodat je weet waarover je praat? Terwijl ik deze vraag tot me door laat dringen moet ik denken aan wat Paulus schreef in zijn brief aan de Thessalonicenzen ‘Onderzoek alles, behoud het goede en vermijd elk kwaad, in welke vorm dan ook.’ Er zijn twee redenen waarom ik aan deze tekst moet denken. De eerste is het gewelddadig verleden van Paulus voordat hij zich bekeerde tot het Christendom. De tweede zijn de woorden ‘onderzoek alles’. Deze roepen een vraag bij me op: Hoe ver ga je in je onderzoek? Hoeveel moorden zullen er wel niet zijn gepleegd door mensen die wilden onderzoeken hoe het is om iemand te vermoorden!? Na een exegese van de brief besef ik dat Paulus geen antwoord geeft op de vraag waarmee ik begon. Ik richt me daarom opnieuw op de vraag en zie nu het antwoord: Onderzoek alle aspecten van het kwaad in jezelf maar verlies daarbij niet het contact met het goede. Het goede is geweldloos, de antithese van gewelddadig. Op een dieper niveau is het goede de synthese van geweldloos en gewelddadig, van goed en kwaad. Het is de verbindende kracht, de aan zichzelf voorbij reikende liefde in de schepping. Je ontdekt deze liefde wanneer je in jezelf de drang naar geweld en de behoefte aan geweldloosheid hebt herkend en erkend. Pas dan weet je wat geweld is, waarom het er is en heb je het recht om het maatschappelijk te veroordelen.

Zie ook:
onderzoeken
drie-eenheid
wie zonder zonde is
gyroscopie
in de ban van geweld

Dit was de tiende van twintig geselecteerde columns over tegenstellingen.

  1. contrasten
  2. de kus
  3. dissonanten en consonanten
  4. ondraaglijke lichtheid
  5. de harmonie van de ziel
  6. het een en het ander
  7. complementaire persoonlijkheid
  8. binnenwereld buitenwereld
  9. eten van de boom van kennis van goed en kwaad
  10. onderzoek alles
  11. verschillen
  12. levenswiel
  13. balans
  14. hopeloze romantici
  15. geobsedeerd door liefde
  16. leven als god
  17. actief en passief
  18. schepper en schepping
  19. filosofische middenweg
  20. kijken totdat ..

menselijke waardigheid

Wat we onder grensoverschrijdend gedrag verstaan is afhankelijk van de context van het grensoverschrijdende gedrag en van de persoonlijkheid en de persoonlijke keuzes van daders en slachtoffers. Het is daarnaast de aard van de schepping dat het haar grenzen opzoekt en probeert te overschrijden. Dit alles maakt het moeilijk om een algemeen beginsel vast te stellen waarmee je kunt bepalen óf en in welke mate er sprake is van grensoverschrijdend gedrag.

Gelovigen denken dat het beginsel in heilige boeken is te vinden. Niet-gelovigen denken het te vinden in het humanistisch beginsel van menselijke waardigheid. Vanaf de tweede wereldoorlog passen ze dit toe in internationale verdragen over bijvoorbeeld de rechten van de mens. Ze gaan er vanuit dat het voor iedereen dezelfde betekenis heeft. Dat iedereen dezelfde waarde hecht aan bijvoorbeeld autonomie, privacy, persoonlijke groei, spirituele ontwikkeling, vrijheid van meningsuiting en fysieke onschendbaarheid. Dit is niet zo. Je hoeft maar naar de sharia te kijken om te beseffen hoe verschillend hierover wordt gedacht.

Menselijke waardigheid is niet in een enkel woord of begrip te vatten, ook niet in een eenduidig te definiëren juridische rechtsregel. Het is een spiritueel concept dat niet een op een kan worden omgezet in waarden, normen en wetten. Toch moeten we daar wel naar blijven streven. Niet omdat de scheppingskracht ons dwingt om regelmatig sociale regels te herijken en herzien, maar omdat het in het kader van menselijke waardigheid ieders democratische verantwoordelijkheid is.

Ter afsluiting een zelfkritische vraag: Zijn activiteiten waarbij je individueel en/of gezamenlijk de grenzen van het kunnen opzoekt menswaardig of mensonwaardig gelet op het risico van fysieke, mentale en emotionele schade?

Zie ook:
mensonwaardig
ontmenselijking
grensoverschrijdend gedrag
twee leiderschapsstijlen
mindfucker
dualisme
misbruik van het recht

eerlijk en rechtvaardig

In ons gezin werd er in de periode voor Pasen gevast. Snoepjes die we kregen werden in een trommel bewaard en aan het einde van de vasten onder alle kinderen verdeeld. Ik herinner me nog goed hoe we met negen kinderen rondom de tafel zaten en kritisch toekeken hoe mijn vader de snoepjes in gelijkwaardige porties verdeelde. Een iets grotere toverbal stond bijvoorbeeld gelijk aan twee zuurtjes. Toen hij klaar was kreeg ieder kind een van de negen naast elkaar liggende stapels door een lootje te trekken. Alhoewel ik niet de toverbal had was het verdelen voor mijn gevoel eerlijk verlopen. Terwijl ik hieraan terugdenk besef ik dat ik een innerlijke meetlat hanteer om te bepalen of iets eerlijk is. Ik laat dit nog wat dieper tot me doordringen en besef dat de meetlat ook een belangrijke rol speelt in mijn gevoel van rechtvaardigheid. De oorspronkelijke betekenis van rechtvaardig is ‘een rechte vaart hebbend’. Terwijl ik hierbij stil sta krijg ik het beeld van een rechte lijn die in gelijkwaardige delen en verhoudingen is opgedeeld. Mijn gevoel van eerlijkheid en rechtvaardigheid is de vertaling van deze meetlat. Je kunt haar overal langs leggen, van de stapeltjes snoep tot aan de gulden snede in de kunst en onze opvattingen over gerechtigheid.

Zie ook:
rechtvaardigheidsgevoel
eerlijk
liegen en bedriegen
over de doden niets dan goeds

Dit was de eerste van een selectie van vijftien columns over rechtvaardigheid en recht.

  1. eerlijk en rechtvaardig
  2. wraakgevoel
  3. wraakrecht
  4. instant karma
  5. zelfverkozen aanklagers
  6. niet bekennen maar erkennen
  7. gerechtigheid
  8. wetmatigheid
  9. recht
  10. het recht op ..
  11. misbruik van het recht
  12. het recht van de ..
  13. the rule of law
  14. kerk en staat
  15. 1648 – 1848

criminelen onder elkaar

Criminelen zijn personen die schuldig zijn aan misdrijven, strafbare feiten. Zelfs machtige wereldleiders plegen strafbare feiten zoals corruptie, onderdrukking en moord. Feiten die in een democratische rechtstaat reden zijn voor zware gevangenisstraffen. Ondanks hun maatschappelijke status zijn deze leiders trieste figuren die steun en bevestiging zoeken bij elkaar. Iets dat geen weldenkende democraat hen wil geven. Hedendaagse voorbeelden zijn Poetin en Xi Jinping die elkaar steunen in hun streven naar de absolute macht en gebiedsuitbreiding. Hun onderlinge verstandhouding doet me denken aan Hitler en Stalin die aan de vooravond van de tweede wereldoorlog een niet-aanvalsverdrag sloten met elkaar.

Zie ook:
politici op het vinkentouw
de nieuwe machthebbers
de nieuwe fascisten
fascisme
interbellum
het China van Xi Jinping
landjepik
verklaring

zelfverkozen aanklagers

Ik erger me aan zelfverkozen aanklagers. Aan mensen die, wanneer ze horen dat iemand iets heeft misdaan, roepen ‘Dat zouden ze zwaarder moeten bestraffen!’ Willen ze delen in de sociale woede of zoeken ze aansluiting bij de groep brave burgers? Wanneer ze zeggen dat ze gerechtigheid willen dan erger ik me daar ook aan. Ze zeggen namelijk niet wat ze ermee bedoelen en tonen geen zelfreflectie en zelfkritiek.

Zie ook:
ik ook
wie zonder zonde is
zelfverkozen helden
maatschappelijke drijfjacht
spagaat

Dit was de vijfde van een selectie van vijftien columns over rechtvaardigheid en recht.

  1. eerlijk en rechtvaardig
  2. wraakgevoel
  3. wraakrecht
  4. instant karma
  5. zelfverkozen aanklagers
  6. niet bekennen maar erkennen
  7. gerechtigheid
  8. wetmatigheid
  9. recht
  10. het recht op ..
  11. misbruik van het recht
  12. het recht van de ..
  13. the rule of law
  14. kerk en staat
  15. 1648 – 1848
1 2 3 7