Categorie: concentratiekampen

Al in 1933 begonnen de nazi’s met de bouw van de eerste van de uiteindelijk 1000 concentratiekampen en vernietigingskampen. Net zoals wij nu zagen de Duitsers de politieke signalen niet die dit voorspelden of ze wilden ze niet zien.

Zie ook de categorieën oorlog en fascisme.

voortdenderende trein

Een van de gruwelijke beelden uit de tweede wereldoorlog zijn de veewagons afgeladen met mannen, vrouwen, opa’s, oma’s, vaders, moeders, kinderen. Wanneer ik me hierin probeer te verdiepen denk ik niet alleen aan de ellende, stank, wanhoop en verdriet in de treinen. Ik denk ook aan de film ‘La vita è bella’ waarin een vader met zijn zoontje in een concentratiekamp belandt en hem met verhaaltjes en spelletjes de ellende probeert te laten vergeten. Ik mag en kan mijn lot niet met dat van de slachtoffers vergelijken maar ik voel me soms ook in een voortdenderende trein zitten waarvan de bestemming ongewis en waarschijnlijk onprettig is. Ik probeer soms ook te ontsnappen aan wat me overkomt door in mijn geval de trein geestelijk en emotioneel te verlaten met schrijven, fietsen of door gewoon even te genieten van iets lekkers, een bakje koffie of een straaltje zon.

Zie ook: mijn lot

Colonne Henneicke

Het bijzondere van het verleden is dat het inzicht geeft in het heden. Dit gebeurde bij mij met de oproep aan Turkse Nederlanders om beledigingen tegen Erdogan te melden bij de Turkse regering. De geschiedenis leert dat je niet alert genoeg kunt reageren op dit soort oproepen. In de tweede wereldoorlog konden de nazi’s hun misdaden begaan omdat ze beschikten over de informatie van duizenden verklikkers. Onder hen waren honderden die zich verrijkten ten koste van hun slachtoffers. Dit gebeurde bijvoorbeeld in Nederland door de Colonne Henneicke, een groep van plus minus 50 nazi-collaborateurs die voor een premie van zeven en een halve gulden per persoon jacht maakten op Joodse onderduikers. In het halve jaar dat deze groep bestond was ze verantwoordelijk voor de deportatie van 8500 Joden naar de vernietigingskampen.

Turks getto

Een getto is een stadswijk waarin veel joden wonen. Een van de eerste stappen die de nazi’s zetten in de vervolging van de joden was het afsluiten van deze wijken zodat de bewoners zouden verhongeren. Degenen die het overleefden werden als slachtvee afgevoerd naar de vernietigingskampen. Wanneer de bewoners in opstand kwamen zoals in Warschau werd het getto met de grond gelijk gemaakt. Een soortgelijk proces vond onlangs plaats in de Koerdische stad Diyarbakir in Turkije. Nadat de Koerdische jeugd in opstand was gekomen tegen de onderdrukking door het Turkse bewind werd de historische stadswijk Sur afgesloten van de buitenwereld, de bewoners uitgehongerd en de wijk met de grond gelijk gemaakt. Zoals de nazi’s hun misdaden buiten de publiciteit probeerden te houden zo probeert de Turkse regering dat met de moord op de Koerden of moeten we het genocide noemen?

Zie ook:
genocide
ontmenselijking

mechanisch geweld

Wanneer ik aan de nazi’s denk dan denk ik vooral aan de industriële moord op miljoenen joden, zigeuners, homo’s en politieke gevangenen. Bij het begrip industrieel dacht ik tot nu toe aan de ‘Gründlichkeit’ waarmee de nazi’s de logistiek van het moordproces perfectioneerden en aan het sadisme waarmee ze het uitvoerden. Ik miste daardoor een van de huiveringwekkendste aspecten: het mechanische karakter van het geweld. Ik werd me hiervan bewust toen ik me verdiepte in de eerste wereldoorlog. Wat me shockeerde was het reflexmatige gedrag van generaals die steeds weer tienduizenden soldaten uit de loopgraven joegen om te sterven in het artillerie- en mitrailleurvuur van de vijand. Dit mechanische gedrag zag je ook in de concentratiekampen waar gevangenen bij aankomst een nummer kregen getatoeëerd als vee dat in het slachthuis een stempel krijgt. Het is de gedachteloze kilheid waarmee mensen tot een nummer in een vernietigingsmachine worden gereduceerd dat mij doet huiveren.

Zie ook:
industriële moord
ontmenselijking

Dit was de tweeëntwintigste van vijfentwintig geselecteerde columns in de categorie geweld.

  1. natuurlijk geweld
  2. het kwaad in ons
  3. zekerheid en continuïteit
  4. jongensdroom
  5. de ultieme kick
  6. making a serial killer
  7. de verslavende kick van geweld
  8. olifanteneffect
  9. woede en haat
  10. wraakgevoel
  11. eerwraak
  12. de mannen cocktail
  13. verborgen kracht
  14. gewoon omdat het kan
  15. collectief geweld
  16. sektarisch geweld
  17. fanatieke doodsdrift
  18. doodgewoon
  19. teleurgesteld in de mens
  20. intieme en hartstochtelijke seks
  21. genocide
  22. mechanisch geweld
  23. zestig jaar later
  24. gerechtvaardigd geweld
  25. een mens zijn zin, is een ..

genocide

Ik erger me soms aan het flegmatieke karakter van de Nederlander. Het gelaten, kalme karakter dat ons belemmert om in actie te komen wanneer het moet. Door ons flegmatieke karakter wennen we aan mistoestanden en zien niet hoe situaties escaleren en uitmonden in bijvoorbeeld genocide. Volgens de internationaal befaamde deskundige, dr Stanton, doorloopt het proces van genocide acht stadia: classificatie, symbolisatie, dehumanisatie, organisatie, polarisatie, voorbereiding, vernietiging en ontkenning. Bestudeer de geschiedenis in de twintigste eeuw en je zult deze stadia herkennen in de Armeense genocide door de Jong-Turken, de Holocaust door de Duitsers, de genocide in de Sovjet Unie door de Russen, de genocide in Cambodja, Rwanda, Burundi, Joegoslavië, en Soedan. Kalm zijn is niet fout. Het is wel fout wanneer het je blind maakt voor de tekenen van genocide zoals de vervolging van homo’s en wanneer je voorbijgaat aan hetgeen aan de acht stadia voorafgaat: Het oergeweld dat genetisch in ieder van ons is verankerd en dat zich het best laat illustreren door het volgende filmpje: chimpansee oorlog.

Zie ook:
zelfgenoegzaam
de confrontatie uit de weg gaan
storytelling
ontmenselijking

Dit was de eenentwintigste van vijfentwintig geselecteerde columns in de categorie geweld.

  1. natuurlijk geweld
  2. het kwaad in ons
  3. zekerheid en continuïteit
  4. jongensdroom
  5. de ultieme kick
  6. making a serial killer
  7. de verslavende kick van geweld
  8. olifanteneffect
  9. woede en haat
  10. wraakgevoel
  11. eerwraak
  12. de mannen cocktail
  13. verborgen kracht
  14. gewoon omdat het kan
  15. collectief geweld
  16. sektarisch geweld
  17. fanatieke doodsdrift
  18. doodgewoon
  19. teleurgesteld in de mens
  20. intieme en hartstochtelijke seks
  21. genocide
  22. mechanisch geweld
  23. zestig jaar later
  24. gerechtvaardigd geweld
  25. een mens zijn zin, is een ..

afscheid van Auschwitz

Ik ben al jaren op zoek naar de bron van het geweld. Confronteer mezelf met verhalen en beelden van slachtoffers en daders, van concentratiekampen en folteringen in verleden en heden. Ben afgedaald in het inferno van lijden, pijn, wanhoop, hopeloosheid en verdriet. Aanbeland in de diepste krochten van de hel besef ik dat ik de gruwel achter me wil laten en me wil richten op de schoonheid van het leven, het begrip, de vreugde en tederheid van het zijn.

Zie ook: collectief geweld

kapper in Treblinka

Ik begrijp weer iets beter de gruwelijkheid van de concentratiekampen in de tweede wereldoorlog. Enkele jaren geleden kreeg ik na een bezoek aan Auschwitz meer inzicht in de daders. Ik ben nu dichter bij de slachtoffers gekomen. Dit gebeurde bij het zien van de documentaire ‘Sjoah: kapper in Treblinka’. Ik stond plotseling in de schoenen van de kapper. Heb even zijn emoties beleefd. Dit moment was zo heftig dat ik niet uit mijn woorden kon komen toen ik erover wilde praten. Ik probeerde, net als de kapper, me er overheen te zetten door mijn dagelijkse werkzaamheden op te pakken maar de wond bleef. De wond begon te genezen toen ik op straat de liefde zag tussen een moeder en haar kind.

Documentaire “Sjoah: kapper in Treblinka”: deel 1 en deel 2.

1 2 3