Het liberalisme kent drie uitgangspunten: individuele vrijheid, scheiding van kerk en staat en economische en technologische vooruitgang. In een liberaal democratische rechtsstaat bepaalt het volk het beleid van de overheid en beschermen wetten de rechten van het individu. In Amerika en Europa lopen we tegen de grenzen aan van dit staatsbestel. De individuele vrijheid verzandt in hebzucht, het democratisch proces in politieke polarisatie en de natuurlijke hulpbronnen raken uitgeput en vervuild door de vooruitgang. In de daardoor ontstane sociale onrust grijpen autocraten de macht. De rechtsstaat die ons tegen hen zou moeten beschermen is te complex geworden om nog op onze steun te kunnen rekenen. Met de uitdijende wet- en regelgeving is de grens van ons bevattingsvermogen bereikt.
Categorie: liberalisme
vrije markt
Geld en macht dienen evenwichtig te worden gespreid. Het is de taak van politici om te zorgen dat dit gebeurt. Zij dienen regels op te stellen die enerzijds het individu de ruimte geven om financiële zekerheid op te bouwen, anderzijds dienen zij ervoor te zorgen dat de financiële middelen en de eraan gekoppelde macht niet bij een kleine groep bevoorrechten belandt. De geschiedenis leert hoezeer dit proces ontspoort wanneer politici regels opstellen die hen en hun achterban bevoordelen. Het communisme is hieraan ten onder gegaan. Hetzelfde lijkt nu te gebeuren met het liberalisme. Met een rigide bevlogenheid hebben liberale politici wereldwijd de economie gedereguleerd ten gunste van de vrije markt. Hierdoor hebben geld en macht zich opgehoopt bij superrijken en multinationals.
Zie ook: Russisch falen
weerzinwekkend liberalisme
Voor mij als sociaal liberaal heeft ieder mens het recht om vorm te geven aan zijn leven zolang hij het recht van anderen niet belemmert. Gemeenschappelijke voorzieningen zijn geen automatisch recht. Je moet eraan hebben bijgedragen om er gebruik van te mogen maken. Ook degenen die redelijkerwijs geen bijdrage hebben kunnen leveren kunnen er gebruik van maken. Ik schaam me tegenwoordig voor de term liberaal. Ze is bezoedeld door rechts extremisten in Amerika bij wie het liberalisme is verzand in narcisme en zelfverrijking, met Trump als arrogante en dominante icoon. Iedere relativering en ieder gevoel van mededogen wordt door hem verstikt in zelfoverschatting, leugens en in de meest weerzinwekkende vorm van manipulatie: Het zwart maken van tegenstanders en minderheden om de aandacht af te leiden van hem als zwartmaker.
Zie ook:
over de top
het recht op ..
1648 – 1848
Vrede van Utrecht 1648, vrede van Münster 1713, eerste liberale grondwet 1848. Het duurde twee eeuwen voordat we ons hadden bevrijd van het juk van religie en dictatoriale vorsten. Echte vrijheid beleven we echter pas wanneer we de diepere betekenis ervaren van de mantra: geen juk, geen vrijheid. Wil je weten of je zelf deze diepere betekenis ziet? Herhaal de mantra totdat er geen gedachten meer in je opborrelen en in plaats daarvan de glimlach van het weten.
Zie ook:
mediteren voor geliefden
afspraak is afspraak
Dit was de laatste van een selectie van vijftien columns over rechtvaardigheid en recht.
verzuiling
In de jaren zestig en zeventig hebben de drie belangrijkste ideologische zuilen, de christelijke, socialistische en liberale zuil, hun invloed verloren. Het fundament onder deze zuilen bestaat echter nog steeds, het sociale territorium, de groep mensen waar je persoonlijk contact mee hebt. Nieuwe mensen krijgen niet of nauwelijks toegang tot dit territorium van kennissen, vrienden en geliefden. Alleen zij die zich aanpassen worden erin opgenomen. Doen ze dat niet dan worden ze verstoten. Wanneer een autochtone Nederlander met een allochtone moslima wil trouwen dan is de kans groot dat hij zich zal moeten bekeren tot de Islam. Doet hij dat niet dan loopt zij het risico door haar familie te worden verstoten. Dit clangedrag vormt de basis van nieuwe zuilen rondom oude tegenstellingen, als: spiritueel of godsdienstig, collectief of individueel, autoritair of democratisch.
eergevoel
Mannen moeten meer hun gevoel laten zien. Degenen die dit beweren lijken de wind mee te hebben. Wat zij bedoelen is dat mannen hun betrokkenheid bij anderen, met name bij vrouwen, meer moeten tonen. Zij moeten kwetsbaarder durven zijn. Een van de oorzaken waarom mannen dat onvoldoende doen, zou er in gelegen zijn dat mannen te veel gericht zijn op het zoeken van praktische oplossingen. Als een vrouw ruzie heeft met haar vriendin zal een man al snel een oplossing zoeken, in de trant van: “Dan ga je voorlopig toch niet meer bij haar langs.” Een vrouw kan een dergelijke oplossing zelf ook wel bedenken. Wat zij echter wil is aandacht, een luisterend oor, iemand die tijdelijk haar gevoel deelt.
Wat in al deze discussies nauwelijks naar voren komt is het eergevoel van de man. Eergevoel wordt bijna niet herkend, laat staan erkend. Het is zo verweven met onze maatschappij dat het bijna onmogelijk is om je er op te focussen. Toch is onze taal er van vergeven, bijvoorbeeld: de eer aan zichzelf houden, de tafel eer aan doen, de eer redden, naar eer en geweten handelen. Bij veel mannen vertaalt hun emotie zich niet in woorden maar in de eer die ze leggen in de dingen die ze doen.
Eergevoel is een van de belangrijkste fundamenten van onze liberale maatschappij en van nationalistische bewegingen. De krachten en effecten van eergevoel zijn onvoorstelbaar groot. Ondernemers, sporters, politici, iedereen maakt er gebruik van. Onze maatschappij zou economisch niet zo’n succes zijn wanneer er geen eergevoel bestond. Eergevoel kent ook een keerzijde. De eer van het individu, de familie, een volk kan worden gekwetst en tot oorlog en geweld leiden.
In de strijd om de eer kan het tonen van je kwetsbaarheid een oplossing zijn, een oplossing die echter wel het eergevoel, eer moet aandoen.
Zie ook:
eerwraak
machtsstrijd