Categorie: genen omgeving en gedrag

Persoonlijke ontwikkeling begint met het herkennen en erkennen van de invloed van je genen, omgeving en gedrag. Lees eerst de column aanleg, omgeving en gedrag.

Zie ook de categorieën herkennen en erkennen, zelfreflectie en zelfkritiek, opvoeding, cultuur, doen, vrije wil en groei en ontwikkeling.

ken uzelf

Toen ik me vorige week verdiepte in veldslagen en aanslagen gedurende de tweede wereldoorlog moest ik denken aan het Oudgriekse aforisme ‘ken uzelf’. Duizenden slachtoffers waren te wijten aan foute beslissingen van politici, generaals en verzetsstrijders. Personen die nu als helden te boek staan. Veel van hun fouten waren te voorkomen geweest wanneer ze hun motieven, zoals machtshonger en grootheidswaan, hadden herkend en erkend.

Mijn persoonlijkheid is de optelsom van genen, omgeving en vrije wil. Als kettingdraden bepalen zij het weefsel van mijn persoon. Hoe zou mijn leven eruit hebben gezien wanneer ik eerder de impact van mijn opvoeding en Nederlandse cultuur had gekend? Hoe zullen de kinderen in Oekraïne en Gaza zich ontwikkelen wanneer ze nu al de impact van de oorlog op hun toekomstige persoonlijkheid zouden kennen? Hoeveel anders zal de wereld er uitzien wanneer we wereldwijd de opvoeding van onze kinderen zouden baseren op het aforisme ‘ken uzelf’?

Enkele voorbeelden van columns waarin ik reflecteer op mijn jeugd:

Dit was de tweede van een selectie van vijftien columns over zelfreflectie en zelfkritiek

  1. als ik god was
  2. ken uzelf
  3. zelfreflectie
  4. zelfkritiek
  5. Socrates
  6. culturele erfenis
  7. zij gaan de confrontatie met zichzelf uit de weg
  8. Mein Kampf
  9. lone wolves
  10. scientology
  11. opgeslokt door een sekte
  12. emotioneel zelfonderzoek
  13. een goed gevoel
  14. de kunst van het denken
  15. vrije meningsuiting

het lot van een bal

Tot diep in mijn pubertijd was ik een kind dat verbaasd in de wereld stond. Ik was als een sneeuwbal die langs een besneeuwde helling naar beneden rolt. Laag voor groeide mijn persoon. Onbewust nam ik emoties en mijn omgeving in me op. Naarmate ik ouder werd veranderde dit. Mijn bewustzijn groeide. Ik kreeg meer grip op mijn persoon. Het is mijn taak om de bal bij te sturen, hem zo nu en dan stil te leggen, schoon te vegen, terug in het spel te brengen en mezelf met hart en ziel in het spel te storten. Het is het lot van de bal om rollend, stuiterend en vliegend in het doel te verdwijnen.

Zie ook:
flipperkast
de bal is rond
ik ben die ik ben
opruimen

identiteitsontwikkeling

De vorming van je identiteit begint bij de liefde van je ouders. Zij zijn belangrijk voor je gevoel van zekerheid en zelfvertrouwen. Laag voor laag groeit vervolgens je identiteit met je genderidentiteit, sociale identiteit, culturele identiteit en de identiteit die het gevolg is van de keuzes die je maakt in je leven. Keuzes die in sterke mate worden bepaald door de mogelijkheden van je omgeving. Dit roept een vraag bij me op: Heb ik een eigen identiteit of ben ik een kloon van mijn omgeving? Om de vraag te kunnen beantwoorden heb ik gedaan wat het woord identiteitsontwikkeling aangeeft. Ik liet de afzonderlijke lagen van mijn identiteit los door ze in alle rust te beschouwen. Op het moment dat ik alle lagen was gepasseerd besefte ik dat ik niet anders ben dan de mensen om mij heen. Ik ben hetzelfde als zij en tegelijkertijd toch ook nog dezelfde persoon die ik altijd al was.

Zie ook:
identiteit
kernwaarden in de opvoeding

ontstaan en groei van de vrije wil

Er zijn drie factoren die bepalen wie je bent en wat je doet: genetische aanleg (zoals introvert of extravert), omgeving (zoals opvoeding en cultuur) en vrije wil. Veel neurobiologen denken dat de vrije wil niet bestaat. Volgens hen zijn de keuzes die we maken te herleiden naar aanleg en omgeving. Zelf denk ik dat ieder mens in potentie een vrije wil heeft maar dat maar weinig mensen er maximaal gebruik van maken. De vrije wil groeit in de prefrontale cortex waar je bewust besluiten neemt op grond van een rationele weging van processen in je hersenen zoals emoties en van informatie uit je omgeving. In plaats van zelfreflectie en zelfkritiek kiest een grote groep mensen voor een minder inspannende weg. Zij laten zich instinctief leiden door de onbewuste processen in de hersenen en door de omgeving.

Zie ook:
spiritualiteit en de hersenen
zelfbewustzijn
Wat blijft er van mij over?
cogito ergo sum
entropie en homeostase

grensoverschrijdend gedrag

Er is een maatschappelijke tendens om vrouwelijke leidinggevenden te idealiseren. Zij zouden socialer en minder dominant zijn dan mannen. Om deze opvatting te onderbouwen wordt verwezen naar grensoverschrijdend gedrag van mannen, zoals de eigen zin doordrukken, intimiderend fysiek gedrag, woede uitbarstingen, schelden, vloeken en het openlijk iemand vernederen en beledigen. Dominante vrouwen gedragen zich niet minder extreem. Onder invloed van aanleg en cultuur uiten zij zich soms wel minder direct, bijvoorbeeld door met de ogen te rollen, te zuchten, drammen, roddelen en door anderen buiten te sluiten, te kleineren en negeren. Net als mannen hebben ook zij dit gedrag vaak van hun omgeving geleerd en komt het voort uit angst, onzekerheid, machtswellust, frustratie of een narcistische, psychopathische persoonlijkheid.

Zie ook:
menselijke waardigheid
maatschappelijke drijfjacht
twee leiderschapsstijlen
tweede persoonlijkheid
machtsstrijd
dominante eikels
mindfucker
kleineren

aanleg, omgeving en gedrag

Mijn persoonlijkheid is gevormd door aanleg, omgeving en gedrag. Zo is mijn observerende en kritische houding ten aanzien van groepen niet alleen bepaald door mijn aangeboren introverte karakter maar ook door mijn omgeving. Op de lagere school was ik als zoon van de hoofdonderwijzer een buitenbeentje. Op het internaat was ik een buitenbeentje doordat ik door het overlijden van mijn vader de eerste maanden buiten het groepsvormingsproces stond. Mijn persoonlijkheid is behalve door mijn genetische aanleg en omgeving ook gevormd door de keuzes die ik in mijn leven heb gemaakt, zoals de beslissing om communicatietrainer te worden. Dit heeft mij inzicht gegeven in groepsprocessen waardoor ik nu met meer begrip naar groepen kijk en de waarde ervan zie.

Zie ook:
kijken, kijken en nog eens ..
zien
meer dan alleen talent

epigenetica

Epigenetica is de wetenschap die zich bezighoudt met de invloed van omgeving en gedrag op de genen. Het blijkt dat omgeving en gedrag de functie van een gen kunnen aan- of uitzetten zonder de DNA-code te veranderen. Deze epigenetische veranderingen zijn erfelijk overdraagbaar. Bijvoorbeeld: Kinderen van moeders die zwanger waren tijdens de hongerwinter van 1944-1945 kregen op latere leeftijd meer last van obesitas en hart- en vaatproblemen. De epigenetica confronteert mij met de volgende vraag: Zijn onze genen zodanig epigenetisch geprogrammeerd dat we individueel of collectief zijn ingesteld? Stel dat dit zo is: Wat betekent dat dan voor de spanning tussen de westerse wereld en China? Zal deze verder oplopen doordat we genetisch anders zijn geprogrammeerd?

Zie ook:
China en Europa
Afghanistan
culturele erfenis
genetische modificatie
mutatie

1 2 3 … 7