Categorie: Boeddhisme

Strikt genomen hoort het Boeddhisme niet in een overzicht met godsdiensten thuis. Er wordt geen god aanbeden. In het Boeddhisme is alles en iedereen god. De reden dat het toch in de categorie religie is opgenomen zijn de overeenkomsten met godsdiensten. Ook het Boeddhisme geeft bijvoorbeeld aan welk moreel pad je moet volgen om een goddelijke staat te realiseren.

Chinese lankmoedigheid

Om inzicht te krijgen in de Chinese lankmoedigheid, het vermogen van de bevolking om onderdrukking geduldig te verdragen zonder vragen te stellen en zonder kwaad te worden, moet je iets weten van de Chinese geschiedenis. China was van 1989 v.Chr. tot 221 v.Chr. verdeeld in onafhankelijke vorstendommen. Vanaf 221 v.Chr. tot aan de communistische revolutie werden deze vorstendommen door verschillende keizers samengevoegd tot één groot rijk. Een rijk van rangen en standen met aan het hoofd een absoluut heerser en daaronder een brede laag ondergeschikten en lijfeigenen. In 1912 deed de laatste keizer afstand van de troon.

Na een revolutionaire periode vanaf 1912 kwam in 1949 de communistische leider Mao aan de macht. In 1978 werd hij opgevolgd door Deng Xiaoping die de economie hervormde. Dit was nodig na het debacle van het centraal aangestuurde economische plan van Mao ‘de grote sprong voorwaarts’ en de daaropvolgende ‘culturele revolutie’. De ronduit stompzinnige opdrachten, die massaal werden uitgevoerd, veroorzaakten een hongersnood met tussen de 25 en 45 miljoen doden. Vanaf 2018 is Xi Jinping de absolute heerser van China. Hij is bekend om de strijd tegen corruptie, de digitale onderdrukking van de bevolking en zijn streven om van China een economische en militaire wereldmacht te maken.

Naast absolute leiders heeft China drie invloedrijke wijsgeren gekend: Lau-Tse 604-507 v.Chr., Confucius 551-479 v.Chr. en Boeddha 450-370 v.Chr. Lau-Tse gaf met semantische paradoxen, zoals ‘Tau is eeuwig niet-doende en toch is er niets, dat het niet doet.’ inzicht in de spirituele bron van alle tegenstellingen in de wereld, zoals goed en kwaad, mooi en lelijk. Je ontdekt deze bron door onthecht te handelen. Confucius was vooral een moreel adviseur en leraar. Hij benadrukte het belang van respect en solidariteit binnen de familie en binnen de samenleving. Deze deugden waren volgens hem belangrijk voor stabiliteit en continuïteit. Boeddha gaf inzicht in de oorzaak van het menselijk lijden en hoe je hiermee om kunt gaan. Lijden ontstaat door begeerte en gehechtheid aan voorspoed en tegenslag, vreugde en verdriet. Door inzicht in de oorzaak en er onthecht en met mededogen mee om te gaan bevrijd je jezelf van het lijden.

Gelet op de geschiedenis van gedwongen arbeid is de inzet waarmee Chinezen de huidige economische vrijheid omarmen niet vreemd. Ook de angst om zich te verzetten tegen een totalitaire macht is verklaarbaar vanuit de geschiedenis. De lankmoedigheid is te verklaren vanuit de spirituele en sociaal-filosofische erfenis. Spiritueel de opvatting dat het leven lijden is en dat leven en dood, vreugde en verdriet elkaar afwisselen zonder dat je daar als mens wezenlijk iets aan kunt veranderen. Sociaal-filosofisch de opvatting dat je gezichtsverlies van jezelf en van anderen dient te vermijden en dat het collectief belangrijker is dan het individu.

Zolang de Chinese bevolking een economisch toekomstperspectief heeft en de financiële vruchten van haar arbeid plukt zal ze lankmoedig blijven. Pas wanneer de economische groei tot stilstand komt zal de lankmoedigheid verdwijnen. Dit zal een wereldwijde ramp veroorzaken. Het Chinese regime zal, om haar macht te behouden, met geweld en desinformatie de ingehouden woede van de bevolking gebruiken om andere landen economisch en militair te veroveren. Dit gebeurt nu al in Tibet, Xinjiang en Hongkong. Je hoeft maar naar Poetin te kijken om te weten wat dit zal betekenen voor de omringende landen en voor de rest van de wereld.

Zie ook:
het China van Xi Jinping
China en Europa
de nieuwe kolonisatoren
confucianisme
Boeddha
berusting
anonieme overlevers
geplet door de kudde
levenswiel
de confrontatie uit de weg gaan

Boeddha

Toen Siddhartha Gautama zich bewust werd van het lijden in de wereld zocht hij naar een manier om het te beëindigen. Mediterend kreeg hij inzicht in de oorzaak van het lijden en hoe je ermee om kunt gaan. Lijden ontstaat door begeerte en gehechtheid aan voorspoed en tegenslag, vreugde en verdriet. Door inzicht in de oorzaak van het lijden en door onthecht en met mededogen te denken, voelen en handelen, bevrijd je jezelf van het lijden. Op het moment dat Siddhartha zich hiervan bewust werd, werd hij Boeddha ofwel ‘hij die ontwaakt, verlicht is’. Net als Siddhartha worden ook wij gekweld door lijden. Door inzicht, onthechting en mededogen ontdekken ook wij dat we verlichte wezens zijn.

Zie ook:
de pijn van het bestaan
de aarde is mijn getuige
onthecht handelen
statement
levenswiel
Chinese lankmoedigheid
superpositivisten

het kleine voertuig

Ik heb zojuist het boek Naupaka van Lideweij Bosman gelezen. Zij ging voor een spirituele vakantie naar Hawaï terwijl haar man op sterven lag. Uitgeput door het lange ziekbed van haar man, wilde zij tijd voor zichzelf. In het boek onderbouwt ze dit besluit met argumenten als ‘Om elkaar los te laten, moeten we ook werkelijk los zijn van elkaar.’ en ‘We moeten elkaar loslaten om onszelf een langere lijdensweg te besparen.’ Het loslaten waar ze zich op Hawaï aan overgaf leidde tot paranormale ervaringen waarbij ze contact had met natuurgeesten en met de geest van haar inmiddels overleden man. Zij volgt de weg die in het mahayana boeddhisme bekend staat als het kleine voertuig. De monnik die, op zoek naar verlichting, de banden met de wereld verbreekt. Dit in tegenstelling tot het grote voertuig waar iemand besluit om het nirvana, de toestand van volledige verlichting, uit te stellen totdat anderen ook zo ver zijn. Terwijl dit tot me doordringt, besef ik dat zelfs Siddharta Gautama alles moest loslaten voordat hij als Boeddha iets kon betekenen voor anderen.

beloning en straf

Iedere groep kent groepsregels. Het overtreden van de regels wordt bestraft en het volgen van de regels wordt beloond. Het principe van beloning en straf lag tot nu toe stevig verankerd in de maatschappij. Dit kwam doordat het was geassimileerd door alle godsdiensten. In het Jodendom, Christendom en Islam is god degene die beloont en straft. In het Hindoeïsme en Boeddhisme geldt de wet van actie en reactie. ‘Wie goed doet, goed ontmoet en wie kwaad doet, kwaad ontmoet.’, nu of in een volgend leven. Door de afnemende invloed van godsdienst legt de angst voor straf het nu af tegen het persoonlijk eergevoel en de eer van de clan. Dit leidt ertoe dat sommigen het plegen van een moord minder erg vinden dan eerverlies. Criminele bendes laten zien wat de gevolgen daarvan zijn.

Zie ook:
stel dat ..
beloning voor goed gedrag

maatschappelijk karma

In de traditionele hindoevisie is karma de optelsom van goede en slechte daden. Om te voorkomen dat je in een volgend leven slecht karma moet goedmaken dien je in dit leven zoveel mogelijk goed karma op te bouwen. Door dit te doen bevrijd je jezelf uit de cyclus van wedergeboorten. Het boeddhisme gaat een stap verder. Door je goede en slechte daden niet-reactief te beschouwen bevrijd je jezelf nu al uit de levenscyclus vol lijden. Wanneer je deze opvattingen over karma doortrekt naar ons maatschappelijk leven dan zou je kunnen zeggen dat we ook hier slecht karma opbouwen. Een maatschappij gebaseerd op hebzucht en haat zal zich steeds meer verharden. Een maatschappij gebaseerd op gemakzucht en onverschilligheid verzandt in besluiteloosheid. We kunnen deze lijdensweg verlaten door onze maatschappelijke positie en rol niet-reactief te beschouwen en ons maatschappelijk handelen te laten voortvloeien uit de inzichten die daarbij ontstaan.

Zie ook:
karma
consumptiemaatschappij

sektarisch geweld

ISIS is een sekte. Ze heeft een godsdienstige basis, een charismatische en machtsbeluste leider en sekteleden die sociaal worden geïsoleerd en van wie absolute gehoorzaamheid wordt geëist. ISIS zegt de wereld te willen redden maar probeert in feite haar macht en bezit te vergroten. De islamitische teksten waar ze zich op beroept misbruikt ze om wreedheden en terroristische aanslagen te rechtvaardigen. De islam is niet de enige leverancier van sektarisch geweld. Wat te denken van Jim Jones de christelijke sekteleider die vijf mensen liet vermoorden waaronder de Amerikaanse afgevaardigde Ryan en vervolgens zijn 909 aanhangers aanzette tot zelfmoord of Shoko Asahara die in Japan met een mengelmoes van boeddhisme, hindoeïsme en Japanse volksreligie een groep aanhangers aan zich bond en een aanslag met gifgas liet plegen in de metro van Tokio waarbij 13 doden en 6300 gewonden vielen. Zolang we sektes blijven gedogen op grond van het recht op godsdienstvrijheid zal dit sektarisch geweld blijven bestaan.

Zie ook:
ideologisch geweld
de godsdienst gruwel

Dit was de zestiende van vijfentwintig geselecteerde columns in de categorie geweld.

  1. natuurlijk geweld
  2. het kwaad in ons
  3. zekerheid en continuïteit
  4. jongensdroom
  5. de ultieme kick
  6. making a serial killer
  7. de verslavende kick van geweld
  8. olifanteneffect
  9. woede en haat
  10. wraakgevoel
  11. eerwraak
  12. de mannen cocktail
  13. verborgen kracht
  14. gewoon omdat het kan
  15. collectief geweld
  16. sektarisch geweld
  17. fanatieke doodsdrift
  18. doodgewoon
  19. teleurgesteld in de mens
  20. intieme en hartstochtelijke seks
  21. genocide
  22. mechanisch geweld
  23. zestig jaar later
  24. gerechtvaardigd geweld
  25. een mens zijn zin, is een ..

de aarde is mijn getuige

Volgens de overlevering werd Boeddha, vlak voordat hij verlicht raakte, belaagd door Mara de koning van de onbewuste demonen. Op dat moment raakte hij de grond aan en zei: De aarde is mijn getuige. Veel zoekers naar spirituele verlichting verdwalen in de beelden en gevoelens die ze op hun zoektocht tegenkomen. Beseffen niet dat het moment van verlichting niet zit in een buitenzintuiglijke ervaring. Je hoeft niet buiten jezelf te treden om de verlichting te ervaren. De naakte aarde, het naakte bestaan onthult haar op het moment dat je alles loslaat waarmee je het bestaan omhult.

Zie ook: Boeddha

1 2 3