Categorie: primaire emoties

Meestal gaan we uit van twee primaire emoties: vechten en vluchten. Zelf voeg ik daar een derde aan toe: verbinden. Maar zijn dit wel primaire emoties of zijn het reacties op andere dieper liggende emoties? Lees eerst de columns overlevingsdrang, angst en genot, de derde primaire emotie en emotioneel zelfonderzoek.

Zie ook de categorieën angst en overlevingsdrang.

afscheid van een geliefde

Afscheid moeten nemen van een geliefde is een van de pijnlijkste ervaringen in een mensenleven. De betekenis van afscheid nemen is ‘het verwijderen of verliezen van iets of iemand waarmee je jezelf verbonden voelt’. Het bij een scheiding of overlijden afscheid moeten nemen van een geliefde is als de amputatie van een stuk van je diepste wezen. Het laat een gat achter, een gevoel van leegte, wanhoop en verdriet. Het gevoel van verbondenheid is echter meer dan de hechte band die is verbroken. Het reikt tot in de ruimtetijd. Hier kun je jezelf niet hechten, kun je niets verliezen. Hier besef je dat verlies een illusie is en dat deze de oorzaak is van je lijden. Door de illusie los te laten en je over te geven aan het nu ervaar je het diepe gevoel van verbondenheid. Niet alleen met je geliefde maar met alles en iedereen.

Zie ook:
afscheid
een kwestie van timing
plotseling overlijden
hechten
de derde primaire emotie

Dit was de laatste in een selectie van twaalf columns over overspel en liefde.

plotseling overlijden

Een van de meest heftige gebeurtenissen in een mensenleven is het plotseling overlijden van een geliefde. De onverwachte dood van een partner, een kind, een familielid, een vriend. In eerste instantie kun je er alleen maar met ongeloof op reageren en ontkennen. Dan dringt het verwoestende besef van het verlies tot je door. Het barre feit van ‘nooit meer’. Nu eens maakt dit je woedend dan weer intens verdrietig. De woede kan diverse vormen aannemen, van onverwachte uitbarstingen tot verbeten naar een verklaring zoeken of iets gaan doen. Je verdriet is dooraderd met gevoelens van machteloosheid, wanhoop, verwarring, onzekerheid en schuld. Terwijl woede en verdriet je leven lijken te bepalen dringt het besef van het alleen zijn steeds sterker tot je door. Je geliefde is er niet meer, komt nooit meer terug, zal nooit meer door die deur naar binnen komen wandelen. Om met deze leegte om te kunnen gaan zul je de band met het leven moeten herstellen. Je bijdrage aan het leven weer oppakken en genieten van de vreugdevolle momenten op je pad. ‘Er zijn’ in wie je bent en in wat je doet.

Zie ook:
Gertjan
afscheid
afscheid van een geliefde
de kleine dood
er alleen voor staan
verbondenheid
de vreugde van het zijn
hier en nu momenten
einde gesprek

kuddedieren

Wij zijn kuddedieren, willen graag bij een groep horen. Erkenning en waardering van de groep creëert eigenwaarde, zelfvertrouwen en verbinding. De behoefte daaraan is zo groot dat we bereid zijn ons te conformeren aan de verwachtingen en voorwaarden van de groep. In een gezin gebeurt dat haast vanzelf wanneer ouders naast bescherming, geborgenheid, zekerheid en continuïteit ook erkenning en waardering aan een kind geven. Je ziet hoe groot de behoefte daaraan is wanneer een kind zich buitengesloten voelt. In dat geval is de kans groot dat het zich later zal identificeren met groepen die de schijn van erkenning en waardering bieden. De behoefte is zelfs zó groot dat intelligente personen hun gezonde verstand uitschakelen om zich aan te kunnen sluiten bij een sekte.

Zie ook:
identiteit
volgers
geboren volgers
de derde primaire emotie
vertrouwen
onvoorwaardelijk
buitengesloten

hechten

Hechten ‘verbinden’ is de derde primaire emotie. Bij gevaar klampen kinderen zich vast aan de moeder of verzorger bij wie ze zich beschermd en geborgen voelen. Hechten is niet alleen belangrijk omdat je er je overlevingskansen mee verbetert, het versterkt ook je band met de groep en het kan het begin zijn van een zoektocht naar het gevoel van verbondenheid met alles en iedereen. Misschien heb je niet het geluk gehad van een goede hechting met je ouders of verzorgers. Dit betekent niet dat je nooit het diepe gevoel van verbondenheid zult ervaren. Door niet-reactief de behoefte aan hechting te beschouwen en los te laten ervaar je het gevoel van verbondenheid dat tegenstellingen overbrugt.

Zie ook:
de grip verliezen
onvoorwaardelijk

Dit was de tweede van twaalf geselecteerde columns in de categorie verbondenheid.

dreigend gevaar

Het is alsof mijn gevoel op het punt staat te bezwijken onder de druk van een dreigend gevaar. Alsof het ieder moment kan exploderen in een allesverslindende golf van paniek. Uit ervaring weet ik dat dit met name gebeurt wanneer ik iets niet in de hand heb. Wanneer ik bijvoorbeeld last heb van mijn ziekte of wanneer ik afhankelijk ben van instanties of personen met macht. De aanleiding waarom ik het nu ervaar is een conflict met de airco leverancier/installateur ¹. Geconfronteerd met het op uitbarsten staande gevoel sluit ik mijn ogen en breng mijn lichaam tot rust. Ik kijk de paniek in de ogen en zie hoe ze krimpt. Het is alsof er een onzichtbare muur omheen staat die kleiner wordt. Ik open mijn ogen en merk dat het explosiegevaar is verdwenen. Het onderliggende angstgevoel niet. Het is een trigger gevoelige plek die is ontstaan door meerdere gebeurtenissen in mijn leven. Het enige dat ik kan doen is doen wat ik zojuist deed.

Zie ook:
paniek
uitputting
de grip verliezen
wraakgevoel

^1. De vertegenwoordiger van de firma Qubiqs in Neerkant had ons verteld dat de bestaande bekabeling, met een automaat van 16A-b, voldoende was voor de airco. Uiteindelijk bleek er een nieuwe kabel te moeten worden aangelegd met een automaat van 20A-c. Daarnaast was er bij het ophangen van de airco een elektriciteitsleiding doorboord die het bedrijf, op grond van haar algemene voorwaarden, niet wilde repareren. Omdat voor deze reparatie de airco moest worden gedemonteerd kon er geen elektricien worden gevonden die het wilde doen.

goedgelovige democraten

Goedgelovigheid is naast zelfgenoegzaamheid het tweede grote gevaar voor een democratie. Het is de naïeve gedachte dat een land een democratie is wanneer de bevolking er met vrije verkiezingen voor lijkt te hebben gekozen. De regering van een land kan dan wel zeggen dat het een democratie is maar je weet het pas zeker wanneer de maatschappelijke stabiliteit en economie onder druk staan. Pas dan blijkt of het democratisch gehalte van overheidsinstellingen en bevolking groot genoeg is om niet alleen voor veiligheid en zekerheid te zorgen maar ook voor economische opbouw en herstel. Gedreven door goedgelovigheid heeft West-Europa te snel haar lot verbonden aan landen als Polen, Hongarije, Rusland en Turkije. Deze landen hebben zich in het verleden bevrijd van een dictatuur maar niet van het geloof in autocraten en dictators. Zelfs veel Turkse Nederlanders geloven nog altijd in dictators en niet in de kracht van de democratie. Bij de recente verkiezingen in Turkije koos zeventig procent van hen voor de dictator Erdogan.

Zie ook: de confrontatie uit de weg gaan

Dit was de negende van twaalf geselecteerde columns in de categorie democratie’.

overlevingsdrang

Overlevingsdrang is de meest krachtige drijfveer van de mens. Bij gevaar zet het ons ertoe aan om te vechten of te vluchten. Het is echter meer dan dat. Overlevingsdrang is een kracht met een harde en een zachte kant. De harde kant maakt dat we stelen en moorden. De zachte kant drijft geliefden in elkaars armen en maakt dat we met niet aflatende druk onze leefsituatie proberen te verbeteren.

Zie ook: kracht

1 2 3 … 7 » »

zoeken vinden loslaten

columns en e-books over spiritualiteit, communicatie en persoonlijke ontwikkeling