Categorie: helden en heiligen

We laten ons graag inspireren door helden die met moed en zelfopoffering hebben gestreden voor een goede zaak en heiligen die hebben laten zien wat het betekent om spiritueel verlicht te zijn. Lees eerst de columns held en heiligen.

Zie ook de categorie gewoon en toch bijzonder.

ken uzelf

Toen ik me vorige week verdiepte in veldslagen en aanslagen gedurende de tweede wereldoorlog moest ik denken aan het Oudgriekse aforisme ‘ken uzelf’. Duizenden slachtoffers waren te wijten aan foute beslissingen van politici, generaals en verzetsstrijders. Personen die nu als helden te boek staan. Veel van hun fouten waren te voorkomen geweest wanneer ze hun motieven, zoals machtshonger en grootheidswaan, hadden herkend en erkend.

Mijn persoonlijkheid is de optelsom van genen, omgeving en vrije wil. Als kettingdraden bepalen zij het weefsel van mijn persoon. Hoe zou mijn leven eruit hebben gezien wanneer ik eerder de impact van mijn opvoeding en Nederlandse cultuur had gekend? Hoe zullen de kinderen in Oekraïne en Gaza zich ontwikkelen wanneer ze nu al de impact van de oorlog op hun toekomstige persoonlijkheid zouden kennen? Hoeveel anders zal de wereld er uitzien wanneer we wereldwijd de opvoeding van onze kinderen zouden baseren op het aforisme ‘ken uzelf’?

Enkele voorbeelden van columns waarin ik reflecteer op mijn jeugd:

Dit was de tweede van een selectie van vijftien columns over zelfreflectie en zelfkritiek

  1. als ik god was
  2. ken uzelf
  3. zelfreflectie
  4. zelfkritiek
  5. Socrates
  6. culturele erfenis
  7. zij gaan de confrontatie met zichzelf uit de weg
  8. Mein Kampf
  9. lone wolves
  10. scientology
  11. opgeslokt door een sekte
  12. emotioneel zelfonderzoek
  13. een goed gevoel
  14. de kunst van het denken
  15. vrije meningsuiting

episch verhaal

De queeste, zoals de Odyssee van Homerus, is een geliefd thema in de literatuur. Epische verhalen over de zoektocht naar volmaaktheid met eindeloze uitdagingen en een onzekere afloop. Een zoektocht waar de held ontberingen moet doorstaan en volledig is aangewezen op zijn doorzettingsvermogen en passie. In onze tijd zetten fantasy schrijvers en game ontwikkelaars de traditie van het episch verhaal voort. Nog altijd worden we geboeid door de onmogelijkheid om volmaaktheid te realiseren en door het lijden van de mens die dat toch probeert. Doordat we ons laten meeslepen door het dramatisch karakter van een episch verhaal vergeten we soms dat voor de held na de ontberingen de rust volgt, in het leven of in de dood. Rust waarin het niet uitmaakt of iets volmaakt is, waar alles is zoals het is, volmaakt en onvolmaakt tegelijk.

Zie ook:
epos
episch
queeste
held
een leven van hard werken

pareltjes

Ik ben geen spiritueel leider en ook geen heilige. Ik ben een mens die in de schaduw van zijn zwakheden en persoonlijke beperkingen naar de pareltjes van het bestaan zoekt, naar de geluksmomenten van helder weten en voelen. Ik zoek ze, vind ze, leg ze terug en laat ze achter voor andere zoekers. Ik hoop dat ook zij ze zullen terugleggen en er geen parelkettingen van zullen maken.

Zie ook:
opgeslokt door een sekte
profeet in eigen land

spirituele helden

Ik doe niet aan heldenverering. Dit betekent niet dat ik geen helden ken. Ik denk aan Socrates en Christus die tot het uiterste zijn gegaan om hun spirituele inzichten over te dragen aan anderen. Socrates die het belang van zuiver denken benadrukte en Christus die het belang van zuiver voelen bepleitte. Beiden zijn in mijn ogen helden. Niet alleen vanwege hun geweldloosheid maar ook omdat ze ondanks vervolging geen afstand wilden doen van hun inzichten. Ze hadden kunnen vluchten maar deden dat niet. Ze werden ter dood gebracht voor hun spirituele overtuiging die ze belangeloos deelden met anderen.

Zie ook:
dominante eikels
spirituele gevaren
de macht van de kudde
Socrates
Wat zou ík doen?
zie het lam gods

to be or not to be

‘to be or not te be, that is the question’ Met deze vraag geeft Hamlet uiting aan zijn diepe twijfel: Kies ik voor wraak op Claudius, de moordenaar van mijn vader, of voor zelfmoord? De vraag die je jezelf als toeschouwer van dit toneelstuk Van Shakespeare zou kunnen stellen is: Is Hamlet een lafaard die zich aan zijn verantwoordelijkheid onttrekt of is hij een antiheld die het slechte probeert te vermijden? Om deze vraag te beantwoorden dien je eerst de volgende vraag te beantwoorden: Kun je je verantwoordelijkheid in de wereld uit de weg gaan? Vraagt het leven niet om actie en is het niet zo dat, wanneer je niet bereid bent de prijs ervoor te betalen, het je betaald wordt gezet? Het lijkt erop dat Shakespeare voor dit laatste kiest. Doordat Hamlet zijn verantwoordelijkheid in de wereld uit de weg gaat betalen hij en zijn naasten een hoge prijs in een bloederige tragedie.

Zie ook:
to be human or not to be
postrevolutie
prijs betalen

oorlogsgeheim van mijn vader

Mijn vader was niet iemand die vanwege zijn afkomst naar een vernietigingskamp werd gestuurd. Hij was ook geen verzetsheld die omkwam in een concentratiekamp of een dwangarbeider die tewerk was gesteld in Duitsland. Toch was ook hij slachtoffer van de oorlog. Hij heeft als lid van de verbindingstroepen de gevechten op de Grebbenberg meegemaakt, is daar gevangengenomen, heeft later samen met een van zijn broers als gijzelaar urenlang voor de muur van het ouderlijk huis gestaan met het geweer op zich gericht omdat de Duitsers wilden weten waar zijn vader was en moest naar Duitsland om tewerk te worden gesteld. Hij had het geluk dat hij een ontheffing kreeg op grond van een verklaring van de hoofdonderwijzer dat hij nodig was voor Duitse les. De ontheffing kreeg hij op het nippertje overhandigd door mijn moeder die hem per trein achterna was gereisd. Ook had hij het geluk dat zijn militaire verleden uit de archieven was verwijderd om te voorkomen dat hij opnieuw in beeld zou komen bij de Duitsers. Hij stierf in 1963 op vijfenveertigjarige leeftijd aan maagkanker. Op zijn sterfbed, waar hij hardop hallucineerde, werd pas duidelijk wat de impact van de oorlog op hem was geweest.

zelfverkozen helden

Veel mensen die we helden noemen voelen zichzelf helemaal geen held. Ze deden slechts wat moest worden gedaan om iemand te helpen of te redden. Hun blinde onvoorwaardelijke inzet en de roem die ze ongevraagd verwierven heeft een grote aantrekkingskracht op anderen. Het is dan ook een thema in talloze actiefilms. De held die tegen wil en dank letterlijk en figuurlijk door muren heen breekt om een onschuldig en kwetsbaar persoon te redden uit de handen van een monster, een psychopaat. Je treft dit thema niet alleen aan in films maar ook in het dagelijks leven. Zelfverkozen helden die jacht maken op pedofielen om te voorkomen dat kinderen slachtoffer worden en terroristen die de wereld willen redden uit de handen van andersdenkenden.

Zie ook:
zelfverkozen aanklagers
maatschappelijke drijfjacht
moed
vijftien minuten roem
geduld

1 2 3 4