Het Latijnse gezegde ‘De mortuis nil nisi bene.’ wordt vaak vertaald met ‘over de doden niets dan goeds’. Er staat echter niet bonum ‘het goede’ maar bene ‘op een goede gepaste manier’. Een betere vertaling is ‘Zeg niets over de doden tenzij op een gepaste manier.’ Wanneer je tijdens een herdenking iets wilt zeggen over de overledene, vertel dan bijvoorbeeld hoe hij omging met de tegenstellingen in het leven, zoals de afstemming van sociaal vriendelijk en sociaal krachtig gedrag. Plaats dit in de context van zijn leven. Kijk naar het geheel, niet naar een deel. Het geeft geen pas om vanuit je tijdsgebonden waarheidsstreven de tekortkomingen te accentueren terwijl er voor de overledene geen toekomst meer is, alleen het nu. Geen toekomst, dan ook geen verleden. Beter is het om stil te staan bij wat je van de overledene kunt leren over de kunst van leven in het nu.

Zie ook:
de kunst van leven
levenskunstenaar
de film van mijn leven
wie zonder zonde is
over de doden niets dan goeds